Swiss+Hetzer=G.13
μετατροπή, 1/35 

 

 

 

Ο Ελβετικός Στρατός χρησιμοποιούσε ήδη, πριν από την έναρξη του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου, 24 Τσεχοσλοβακικής κατασκευής άρματα μάχης TNH/Pz.39, όταν στα 1946 αποφάσισε να στραφεί και πάλι στην Τσεχοσλοβακία για να εξοπλίσει με καταστροφείς αρμάτων (Panzerjager) 3 καινούργιες Tεθωρακισμένες Eπιλαρχίες (21, 22 και 23 Panzerjager Abteilungen). Η ευκινησία, η ταχύτητα και η χαμηλή σιλουέτα , σε συνδυασμό με το πανίσχυρο πυροβόλο των 75mm, οδήγησαν στην επιλογή του Jagdpanzer 38(t) Hetzer.

Η Ελβετική έκδοση ονομάστηκε "G.13" και είχε αρκετές διαφορές από το Hetzer του Γερμανικού Στρατού:

• Το πυροβόλο PaK39 L/48 των 75χιλ. αντικαταστάθηκε από το StuK40 L/48, ίδιου διαμετρήματος, παρόμοιο με αυτό των StuG-III Ausf.F/8 και G. O φλογοκρύπτης του StuK40 (φωτογραφία 1) κάνει τα "ψεύτικα" Hetzer/G.13 των μουσείων να ξεχωρίζουν από τα "αυθεντικά" Jagdpanzer 38(t) του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου
• Ο πυροβολητής και ο γεμιστής μεταφέρθηκαν στα δεξιά του πυροβόλου, ενώ την αριστερή θέση κατέλαβε ο αρχηγός πληρώματος. Το πολυβόλο MG 34/42 που βρισκόταν στα αριστερά της οροφής, επάνω από το κεφάλι του πυροβολητή και ελεγχόταν μηχανικά από το εσωτερικό του πήγματος, αντικαταστάθηκε από ένα πανοραμικό περισκόπιο παρατήρησης για τον αρχηγό (φωτογραφία 2).
• Χρησιμοποιήθηκαν οι εδαφιαίοι τροχοί με τις 16 βίδες και οι επανατατικοί τροχοί με τις 4 ή 8 τρύπες (αντί για 6 ή 12).

 

 

• Στην αριστερή πλευρά του πήγματος τοποθετήθηκε ένας ανταλλακτικός κινητήριος τροχός, η βάση της κεραίας του ασυρμάτου (αμερικανικού τύπου) (φωτογραφία 3) και ένα κομμάτι ανταλλακτικής ερπύστριας με 7 πέδιλα. Αντίστοιχα στη δεξιά πλευρά, τοποθετήθηκαν 3 κομμάτια ανταλλακτικής ερπύστριας (7 πέδιλα το καθένα) και ένα κιβώτιο εργαλείων (φωτογραφία 4).
• Το φως Notek, που βρισκόταν μπροστά δεξιά στο πήγμα, αντικαταστάθηκε από ένα συμβατικό προβολέα (φωτογραφία 5), ενώ τοποθετήθηκε και πίσω φως πορείας (πορτοκαλί-κόκκινο), επάνω αριστερά στο πίσω μέρος του πήγματος (φωτογραφία 6). Δεξιότερα στερεώθηκε ένα χαρακτηριστικό θωρακισμένο (;) κουτί που περιείχε το τηλέφωνο ενδοσυνεννόησης και ένα καρούλι καλώδιο (φωτογραφία 6).

 

 

Συνολικά 158 G.13 κατασκευάστηκαν από τη Skoda και παραδόθηκαν στον Ελβετικό Στρατό στο διάστημα μεταξύ 6/6/1946 και 16/2/1950. Μερικά χρόνια αργότερα, λόγω έλλειψης ανταλλακτικών, 86 από αυτά ανακατασκευάστηκαν με καινούργιο 12-κύλινδρο V κινητήρα πετρελαίου Saurer-Arbon στη θέση του 6-κύλινδρου βενζινοκίνητου Praga EPA AC 2800 και διαφορικό Wilson (τα υπόλοιπα θα χρησιμοποιούσαν ανταλλακτικά από τους περισσευούμενους Τσέχικους κινητήρες και διαφορικά). Τέλος, κάπου στα 1971-72 όσα G.13 είχαν απομείνει βγήκαν στη σύνταξη, καταλήγοντας σε διάφορα μουσεία ανά την Υφήλιο και σε πεδία βολής.

 

 

Η μετασκευή του JgPz 38(t)

Το G.13 ξεκίνησε, όπως και το πραγματικό άλλωστε, από το mid production JgPz 38(t) Hetzer της DML/Dragon (κιτ #6037). Εναλλακτικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί το Hetzer της Italeri (κιτ Νο 209), ένα καταπληκτικό κιτ για την εποχή του (μέσα του '70) αλλά όχι με τα σημερινά μέτρα σύγκρισης. 'Ο,τι αφορά σχέδια, φωτογραφίες και γενικότερα πληροφορίες για το G.13, το βιβλίο των Kliment και Francev's "Czechoslovakian AFVs 1918-1948" (Schiffer Publishing), καθώς και αυτό του Horst Scheibert's "JgPz 38(t) and G.13" profile No.27 (Schiffer Publishing) είναι ότι καλύτερο υπάρχει στη διεθνή βιβλιογραφία.

Ξεκινώντας από το κάτω κομμάτι του πήγματος

Το κάτω τμήμα του πήγματος συναρμολογήθηκε όπως ορίζουν οι οδηγίες της Dragon (στάδια 1-3). Αντικατέστησα μόνο τους επανατατικούς τροχούς με καινούργιους που είχαν 4 τρύπες, αντί για τις 6 που έχουν αυτοί που δίνει το κιτ, οι οποίοι κατασκευάστηκαν από το μηδέν.... για ευκολία: Αρχικά (με οδηγό το κομμάτι C10 του κιτ) κατασκευάστηκε ένας κοίλος δίσκος από φύλλο πλαστικού, κόπηκε στη σωστή διάμετρο, ανοίχτηκαν οι 4 τρύπες και στη συνέχεια κατασκευάστηκαν 4 αντίγραφα του από εποξειδική ρητίνη σε καλούπι από RTV. Στα αντίγραφα κολλήθηκαν τα κομμάτια D10 και D12 του κιτ και οι ολοκληρωμένοι επανατατικοί τοποθετήθηκαν στη θέση τους σύμφωνα με τις οδηγίες.

Στο σημείο αυτό, το κάτω κομμάτι του πήγματος μαζί με το σύστημα ανάρτησης, εκτός από τις ερπύστριες, βάφτηκε με το βασικό χρώμα του άρματος και "ταλαιπωρήθηκε" δεόντως. Μετά συναρμολογήθηκαν οι link-by-link ερπύστριες (@#!!@$) βάφτηκαν με Truck Colour (Humbrol 173), περάστηκαν με διάφορες αποχρώσεις του steel και κολλήθηκαν στην θέση τους.

 

 

Οι δύο πίσω προφυλακτήρες (Α36 & Α37) και τα στηρίγματά τους (στάδιο 5) έχουν πολύ μεγάλο πάχος για την κλίμακα. Ο ευκολότερος τρόπος να αντικατασταθούν είναι να χρησιμοποιηθούν τα αντίστοιχα PE κομμάτια από το σετ βελτίωσης της εταιρείας Eduard. Διάλεξα ένα λιγότερο πολυέξοδο δρόμο και τις κατασκεύασα από φύλλο αλουμινίου πάχους 0,3χιλ. και περίπου 3.024.125 βίδες, παξιμάδια και πριτσίνια που "έκοψα" με το Sub-Miniature Punch & Die Set της Waldron. Ο γρύλλος (Α20) και το κουτί αποθήκευσης (Α18 & Α19) έμειναν στην άκρη για αργότερα.

...και δουλεύοντας προς τα επάνω

Οι εργασίες στο επάνω κομμάτι του πήγματος ξεκίνησαν εξαφανίζοντας (κυανακρυλική κόλλα και βρεγμένο ντουκόχαρτο) όλες τις τρύπες των οδηγών που υπάρχουν στο κομμάτι Α35 (και υπήρχαν πολλές, πιστέψτε με..). Μετά αφαίρεσα προσεκτικά τους δύο μπροστινούς προφυλακτήρες και τους αντικατέστησα με καινούργιους από φύλλο αλουμινίου πάχους 0.3χιλ. και, ευτυχώς, μόνο 1.960.021 βίδες, παξιμάδια και πριτσίνια, αυτή τη φορά. Το σετ βελτίωσης της εταιρίας Eduard δίνει και εδώ την εναλλακτική λύση για όσους βαριούνται να μπουν σε τόσο κόπο. Η ξύλινη βάση για το γρύλλο εκσφεντονίστηκε στο πουθενά και μια καινούργια πήρε την θέση της, κατασκευασμένη από σπιρτόξυλο, λωρίδες αλουμινίου και μια βίδα-πεταλούδα της Model Kasten. Τα περισκόπια (κομμάτια Β11 και D7), για μεγαλύτερη αληθοφάνεια αντιγράφτηκαν με διαφανή πολυεστέρα βαμμένο με σκούρο κίτρινο χρώμα (αντίο γυαλιστερό μαύρο χρώμα στα πρίσματα των περισκοπίων!!!). Οι χειρολαβές (C6) αντικαταστάθηκαν με καινούργιες από χάλκινο σύρμα.

Στο στάδιο 8 συναρμολογήθηκε και τοποθετήθηκε στη θέση του το πυροβόλο Stuk40. Ένα αντίγραφο από εποξειδική ρητίνη του φλογοκρύπτη του StuG-III της Revell τροποποιήθηκε ώστε να πάρει το σωστό σχήμα (πεπλατυσμένη μπροστινή «μπάφλα») και κολλήθηκε στην άκρη του πυροβόλου του κιτ.

 

 

Προχωρώντας στην οροφή του πήγματος (στάδιο 9), το MG-34 πολυβόλο (Α5) και το ασπίδιο του (MA1 & MA2) πήραν το δρόμο για το spare-part box και αντικαταστάθηκαν από το πανοραμικό περισκόπιο παρατήρησης του αρχηγού πληρώματος. Το περισκόπιο κατασκευάστηκε από σωλήνα και φύλλο πλαστικού ενώ το θωρακισμένο κάλυμμά του από λεπτό φύλλο πλαστικού που αφού ζεστάθηκε, "φορμαρίστηκε" επάνω σε ένα ξύλινο καλούπι (παλιά καλή "αεροπλανάδικη" μέθοδος...). Προχωρώντας ακόμα πιο πίσω στο πήγμα (στάδια 10 και 12) πρόσθεσα τη βάση επάνω στην οποία βιδώνεται ο έστορας για το Ελβετικό Α/Α πολυβόλο MG-38 των 7,5χιλ. (ένα κομμάτι πλαστικού 5x2,5χιλ. με τέσσερεις τρύπες), στο ίδιο ύψος με τους δύο επάνω μεντεσέδες και στο μέσο της απόστασης τους. Στο πίσω μέρος της εξάτμισης (Β7 και Β8) προστέθηκε μια τριγωνική βάση που στηρίζει την εξάτμιση με το σωλήνα καυσαερίων.

Τέλος (στάδια 11 και 13) κόλλησα τα δύο κομμάτια του πήγματος και πρόσθεσα τις πλευρικές ποδιές (Schurtzen). Στο πραγματικό άρμα οι ποδιές είναι ΑΚΑΜΠΤΕΣ ατσάλινες πλάκες, πάχους 8 χιλ. Τα κομμάτια του κιτ (Α26-Α31) είναι απολύτως ...εκτός κλίμακας στο πάχος, οπότε χρησιμοποιώντας τα σαν οδηγούς, έκοψα καινούργιες ποδιές από φύλλο αλουμινίου, πάχους 0.3χιλ. Απλά πράγματα. Έλα όμως που και τα στηρίγματα που έδινε το κιτ δε βλέπονταν αλλά και τα PE κομμάτια της Eduard, ενώ έχουν το σωστό πάχος, είναι τεράστια για την κλίμακα! Κατασκευαστήκαν λοιπόν και αυτές (12 συνολικά) από φύλλο αλουμινίου και ήταν πραγματικός εφιάλτης... Μόλις όμως κολλήθηκαν στην θέση τους, μπήκαν οι ποδιές και οι απαραίτητες βίδες, ....άλλα κόλπα.

...εξ-Ελβετίζοντας το μοντέλο

Έχοντας ετοιμάσει ένα βασικό "υβριδικό" G.13/JgPz 38(t) ξεκίνησα τον "εξ-Ελβετισμό" του: H αρχή έγινε από το μπροστινό τμήμα, κατασκευάζοντας τον προβολέα ("φορμάρισμα" άσπρου πλαστικού για το σώμα και ζελατίνας για τον φακό) και τη βάση στήριξής του. 'Όταν ολοκληρώθηκε η κατασκευή κολλήθηκε στη θέση του, πίσω από τον εμπρός αριστερό προφυλακτήρα. Πίσω από τον εμπρός δεξιό προφυλακτήρα υπάρχει ένας μικρός προβολέας συσκότισης, πολύ εύκολος στην κατασκευή, αλλά με ένα προστατευτικό σε σχήμα Χ, που χρειάστηκε να εξαντλήσω το άσεμνο λεξιλόγιο μου μέχρι να κατασκευαστεί και να φορμαριστεί στο κατάλληλο σχήμα. Τέλος, το πίσω φως πορείας κατασκευάστηκε από πλαστικό σωλήνα και ένα "φορμαρισμένο" φακό από ζελατίνα βαμμένο πορτοκαλί και κόκκινο, από τη μέσα πλευρά. Έτσι το G.13 μπορούσε να βολτάρει νόμιμα στους Ελβετικούς δρόμους χωρίς τον φόβο της ...Τροχαίας.

 

 

Προχωρώντας στις πλευρές του πήγματος πρόσθεσα πρώτα τις δύο μπάρες σχήματος L, που συγκρατούν τις ανταλλακτικές ερπύστριες και τον τροχό. Περιέργως, και για λόγους που εξακολουθούν να μου διαφεύγουν, τα πλευρά του G.13 είναι φορτωμένα με ανταλλακτικές ερπύστριες: Υπάρχουν 3 κομμάτια με 7 πέδιλα το καθένα στην αριστερή πλευρά του πήγματος και 1 κομμάτι των 7 στη δεξιά. Κάθε κομμάτι σταθεροποιείται με μια μπάρα σε σχήμα Τ. Οι μπάρες αυτές κατασκευάστηκαν από λωρίδες πλαστικού και βίδες-πεταλούδες της Model-Kasten.

Ο ανταλλακτικός εδαφιαίος προέρχεται από τους πλαστικούς του κιτ και αντικαταστάθηκε από ένα αντίγραφο από ρητίνη (έτσι κι αλλιώς κανένας δε θα συμπαθούσε ένα "κουτσό" Hetzer με 7 ρόδες...).Ο πλαστικός τροχός μετατράπηκε σε ανταλλακτικό, αφαιρώντας όλες τις λεπτομέρειες της "πλήμνης" (το "hub" στη στρατιωτική ορολογία. Καμιά καλύτερη μετάφραση;...) και ανοίγοντας τις 16 τρύπες για τις βίδες. Το μεγάλο ορθογώνιο κουτί της αριστερής πλευράς κατασκευάστηκε από κομμάτια πλαστικού με διαστάσεις 18.5x13,4χιλ. και μπόλικο ντουκοχαρτάρισμα.... Στη συνέχεια κολλήθηκε μια χειρολαβή, οι μεντεσέδες και οι κλειδαριές.

Η βάση της αντέννας είναι Αμερικανικού τύπου και προέρχεται από το σετ βελτίωσης Νο.187 της εταιρίας Verlinden Productions.

Καταλήγοντας στο πίσω τμήμα του πήγματος, έφτιαξα το θωρακισμένο κουτί το τηλέφωνο ενδοσυνεννόησης και το καρούλι του καλωδίου. Αυτό ήταν και το δεύτερο πιο δύσκολο κομμάτι της όλης κατασκευής. Το κουτί για το τηλέφωνο κατασκευάστηκε από φύλλα πλαστικού διαστάσεων 7.4 x 10.0χιλ., στοκαρίστηκε και τρίφτηκε με ντουκόχαρτο, ξαναστοκαρίστηκε, ξανατρίφτηκε,..., ώσπου τελικά, μετά από κάποιες ώρες προστέθηκαν οι μικρολεπτομέρειες (χερούλι, βίδες, κουμπιά, μεντεσέδες κλπ) και μπήκε στην άκρη. Μερικές ακόμα ώρες μάχης με κάποιες λωρίδες χαλκού έδωσαν ένα αποδεκτό κουτί για το καρούλι του καλωδίου, που κολλήθηκε με εποξειδική κόλλα επάνω στο κουτί του τηλεφώνου. Το ίδιο δε το καρούλι κατασκευάστηκε σε χρόνο μηδέν από δύο δισκάκια πλαστικού, ένα κομμάτι σωλήνα και μερικά εκατοστά σύρμα χάλκινο, βαμμένο μαύρο, που ανέλαβε να παίζει το ρόλο του τηλεφωνικού καλωδίου.

 

 

Οι θέσεις των εργαλείων του G.13 διαφέρουν από αυτές του JgPz 38(t). Συγκεκριμένα, στην αριστερή πλευρά του πήγματος υπάρχει ένα τσεκούρι, στον πίσω αριστερό προφυλακτήρα ένα μεταλλικό κιβώτιο εργαλείων (από λαμαρίνα κανονική και όχι διάτρητη), στη δεξιά πλευρά του πήγματος μια βαριά, ένα φτυάρι και ένας λοστός για τη ρύθμιση της τάσης της ερπύστριας, ενώ στον πίσω δεξί προφυλακτήρα ο γρύλος. Τα εργαλεία είναι τα τυπικά Γερμανικά του 2ου Π.Π. με τις κλασικές βάσεις στήριξης και μάνταλους με ελατήριο ή παξιμάδια-πεταλούδες. Οι βάσεις στήριξης κατασκευάστηκαν από λωρίδες αλουμινίου, μαντάλους από χάλκινο σύρμα και τις απαραίτητες πεταλούδες της Model Kasten.

...φτάνεις επιτέλους στο βάψιμο και στα σήματα

Ελάχιστες ήταν οι πληροφορίες που κατάφερα να βρω σχετικά με το βάψιμο των Ελβετικών G.13 και, ως συνήθως, ήταν αντιδιαστελλόμενες. Τελικά κατέφυγα σε μερικές έγχρωμες φωτογραφίες από το μουσείο του Thun και έτσι κατέληξα στη δικιά μου εκδοχή για το Ελβετικό αρματικό πράσινο: Ένα μίγμα από Humbrol 91 (Black Green) και 31 (Slate Grey). Αρχικά το μοντέλο ψεκάστηκε ολόκληρο με αυτό το χρώμα το οποίο ακολούθησαν δυο διαδοχικά ανοιχτότερα, λεπτά στρώματα (βασικό χρώμα με Slate Grey και λευκό).

Αφού στέγνωσε το βασικό χρώμα (μετά από περίπου μια εβδομάδα), ξεκίνησα την "φθορά" του μοντέλου. για το βασικό wash χρησιμοποίησα ένα αραιό διάλυμα από Raw Umber της Talens-Van Gogh με white spirit ενώ σε ορισμένα κομμάτια του οχήματος (βίδες, γωνίες εσοχές κλπ) πέρασα ένα δεύτερο πυκνότερο διάλυμα με λεπτό πινέλο. Μετά από άλλη μια εβδομάδα αναμονής ξεκίνησα το στεγνό πινέλο. Το βασικό χρώμα "άνοιξε" με Naples Yellow Light της Talens και περάστηκαν όλες εκείνες οι περιοχές που χρειαζόταν "φώτισμα". Η τεχνική αυτή είναι απαραίτητη στα μονόχρωμα οχήματα που έτσι και αλλιώς δείχνουν μονότονα και κάπως ανιαρά. Βερνίκι δε χρησιμοποίησα γιατί, κατά την προσωπική μου άποψη, "ισοπεδώνει" τις φθορές.

 

 

Τα σήματα που χρησιμοποιήθηκαν είναι "χειροποίητα", κατασκευασμένα από αυτομεταφερόμενα σετ γραμμάτων και χρωματισμένα φύλλα χαλκομανίας. Στη μπροστινή επάνω πλάκα του θώρακα, ακριβώς κάτω από το πυροβόλο, υπάρχει βαμμένος ο αριθμός κυκλοφορίας του οχήματος (M-78136, με λευκούς χαρακτήρες σε μαύρο φόντο), όπως και στην πίσω πλάκα, κάτω από το πίσω φως πορείας. Στη δεξιά πλευρά της μπροστινής κάτω πλάκας του θώρακα υπάρχει πριτσινωμένη μια μεταλλική πλάκα, βαμμένη άσπρη με ένα "D L" και ένα "M 13" (όλα μαύρα εκτός από το "Μ" που είναι κόκκινο).Ίσως κάποιο τακτικό διακριτικό; Δεν μπόρεσα να ανακαλύψω. Τέλος, επάνω στο θωρακισμένο κουτί του τηλεφώνου υπάρχει ζωγραφισμένο με άσπρη μπογιά ένα "Τ". για το ...καθιερωμένο λάσπωμα, πρώτα "σκόνισα" το κάτω μέρος του πήγματος με Dark Earth και στη συνέχεια χρησιμοποίησα ένα μίγμα από στόκο της Testors, ταλκ, χρώμα Dark Earth, Static Grass και διαλυτικό MEK (Νιαμ Νιαμ..) που αναπαρέστησε τέλεια τη λάσπη....

 

 

 

 

© Δημήτρης Λαμπαδίτης, Μάρτιος 1998